Op zaterdagmiddag 4 maart in de Amsterdamse Uilenburgersjoel: Masterclass ‘Viool en altviool spelen zonder schoudersteun‘
Docent: violist en dirigent Joan Berkhemer
De schoudersteun (na de 2e wereldoorlog ontwikkeld) lijkt het vasthouden van de viool te vergemakkelijken maar zet in feite de viool klemvast aan het lichaam waarbij het hoofd fungeert als contragewicht. Door het gebrek aan die vrijheid ontstaan vaak allerlei ongewenste spanningen die zich eenvoudig kunnen ontwikkelen tot intonatie en vibrato problemen, blessures en zelfs afkeuringen.
Exponenten uit wat ook wel ‘de gouden eeuw van het vioolspel’ wordt genoemd (1860-1960) als Heifetz, Elman, Milstein, Francescatti, Grumiaux en Szeryng speelden zonder schoudersteun, in feite waren ze fervent tegenstander ervan.
Toen Joan Berkhemer in 1963 begon met vioolspelen was het gebruik van de steun al behoorlijk ingeburgerd. De steun ervoer hij als onprettig en toen hij bemerkte dat al zijn vioolhelden ‘zonder’ speelden deed hij enkele vergeefse pogingen om zich van de steun te ontdoen.
Pas op zijn 31e, in de tijd van zijn concertmeesterschap van het Nederlands Kamerorkest, ontmoette hij een collega die een methode wist om hem van de schoudersteun af te helpen.
Aantoonbare voordelen die hij meteen ervoer:
- diepere en vrijere klank
- De viool wordt vastgehouden door de linkerhand waardoor nek en schouders worden ontzien, de beste remedie tegen typische vioolblessures
- de gewonnen fysieke vrijheid en de grotere eenheid met het instrument geven meer speelplezier
- het is bewezen dat op hoog niveau oudere steunloze violisten langer kunnen doorspelen dan de steungebruikers
De workshop begint met een uitleg van 30 minuten waarin Berkhemer bovenstaande aspecten niet alleen ‘live’ maar ook met videobeelden verduidelijkt.
Iedere participant zal aan de hand van Berkhemers aanwijzingen kunnen ervaren hoe het spelen zonder steun werkt. Of de participant na de workshop er voor kiest de steun aan de wilgen te hangen of niet, hij (en de toehoorder) krijgt hoe dan ook een kijkje in de geschiedenis van de vioolhouding en wordt wellicht iets bewuster van onnodige fysieke spanning bij het spelen.
Van de 40 beroepsstudenten en collega’s uit het vak hielp Berkhemer er 34 van de steun af. Zij spelen, net als Berkhemer zelf, nog dagelijks blij en blessurevrij!
MASTERCLASS
locatie: Uilenburgersjoel, Nieuwe Uilenburgerstraat 91 Amsterdam
Aanvang: 14.00 uur
Kosten participanten: 40 Euro, studenten 25 euro, leden Mokum Symphony gratis
Kosten toeschouwers: 10 euro
